Bij de keuze voor LED lijnverlichting komt veel kijken. Naast energiezuinigheid en levensduur spelen ook allerlei licht technische begrippen een rol. Voor bedrijven die een kantoor, werkplaats of magazijn willen laten verlichten, is het vaak lastig om al die termen te begrijpen. In deze encyclopedie leggen wij de belangrijkste begrippen helder uit, steeds in korte uitleg van vijf zinnen. Zo weet u precies waar u op moet letten bij advies, installatie en gebruik.
Basisbegrippen van lichttechniek
Kelvin (K)
Kelvin bepaalt hoe warm of koel licht oogt, en is daarmee bepalend voor sfeer en functionaliteit. Warm licht rond 2700K zorgt voor een gezellige uitstraling, terwijl 5000–6500K fris en helder oogt. Voor kantoren en werkplaats LED verlichting wordt vaak 4000K gebruikt, omdat dit neutraal en prettig voor de ogen is. Kelvin zegt niets over de hoeveelheid licht, maar puur over de beleving. Zo helpt de juiste Kelvin-keuze om een ruimte doelgericht te verlichten.
CCT (Correlated Color Temperature)
CCT is de officiële aanduiding van kleurtemperatuur en wordt net als Kelvin in getallen weergegeven. Het beschrijft hoe ons oog wit licht ervaart, variërend van warmgeel tot koelblauw. In een lichtplan met Dialux wordt CCT meegenomen om het juiste type verlichting voor een ruimte te bepalen. Dit is handig omdat bijvoorbeeld vergaderruimtes om ander licht vragen dan productiehallen. CCT ondersteunt zo bedrijven bij het maken van keuzes in hun projectverlichting.
Lees hier meer over CCT en waarom dit belangrijk is voor uw bedrijfsverlichting.
Lumen (lm)
Lumen staat voor de totale hoeveelheid zichtbaar licht die een lamp of LED armatuur produceert. Het is een objectieve maat die producten onderling vergelijkbaar maakt. Toch zegt lumen niets over hoe het licht verdeeld wordt in de ruimte. In onze adviezen combineren we lumen altijd met lux en stralingshoek. Zo weet u zeker dat uw LED lijnverlichting efficiënt én praktisch is.
Wilt u meer weten over lumen en hun rol bij LED verlichting? Lees dan onze uitgebreide blog over lumen en de toepassingen hiervan.
Lux (lx)
Lux geeft aan hoeveel licht daadwerkelijk op een oppervlak terechtkomt. Eén lux staat gelijk aan één lumen per vierkante meter. Voor LED verlichting voor werkplaats is dit een belangrijke waarde, omdat goed zicht direct bijdraagt aan veiligheid en productiviteit. Ook in kantoren en magazijnen is lux bepalend voor comfort en prestatie. Met Dialux zorgen wij dat de berekende luxwaarden aansluiten bij de normen en uw behoeften.
Wilt u meer weten over hoe lux in de praktijk wordt toegepast? Lees hier ons uitgebreide artikel over lux.
Candela (cd)
Candela meet de lichtsterkte in een specifieke richting. Waar lumen het totaalbeeld geeft, laat candela zien hoe krachtig de bundel is. Dit is vooral van belang bij een LED module of spotlight die gericht licht moet geven. Een smalle hoek zorgt voor een hogere candela-waarde en dus een krachtige bundel. Dit maakt candela essentieel bij accenten in projectverlichting.
Kleur en weergave
Kleurenspectrum
Het kleurenspectrum loopt van rood tot violet en bepaalt hoe compleet een lichtbron kleuren kan weergeven. Een LED armatuur met een breed spectrum zorgt ervoor dat materialen en mensen natuurlijker ogen. Dit draagt direct bij aan visueel comfort en de professionele uitstraling van uw bedrijfsruimte. Een gebalanceerd kleurenspectrum voorkomt dat kleuren flets of onnatuurlijk lijken. Bij moderne LED lijnverlichting is dit een belangrijk kwaliteitskenmerk.
CRI (Color Rendering Index)
De CRI-waarde laat zien hoe natuurgetrouw kleuren worden weergegeven. Bij CRI 100 is dit perfect, net als bij daglicht. Voor de meeste toepassingen is CRI 80 voldoende, maar in retail, zorg of musea is CRI >90 vaak gewenst. Dit zorgt ervoor dat producten en materialen aantrekkelijker en realistischer ogen. Bij projectverlichting is CRI daarom een doorslaggevende kwaliteitsfactor.
SDCM / MacAdam Step
SDCM geeft aan hoe groot de kleurverschillen zijn tussen verschillende armaturen. Hoe lager dit getal, hoe consistenter de kleurweergave van de verlichting. Bij waarden van 2 of 3 zijn verschillen nauwelijks zichtbaar, wat belangrijk is bij lange lijnen. Dit voorkomt dat een ruimte onrustig oogt door kleine afwijkingen. Daarom letten wij bij de selectie van een LED module altijd op een lage SDCM.
Comfort en visueel welzijn
UGR (Unified Glare Rating)
UGR beschrijft hoeveel verblinding verlichting veroorzaakt. Een lage waarde betekent comfortabel licht, terwijl een hoge waarde kan leiden tot vermoeide ogen of concentratieproblemen. Voor kantoren en werkplaats LED verlichting wordt meestal een UGR <19 aanbevolen. Dit garandeert dat medewerkers langdurig prettig kunnen werken. Bij ons advies houden we daarom altijd rekening met de UGR-waarde.
Stralingshoek
De stralingshoek bepaalt of licht breed of smal verspreid wordt. Smalle hoeken zijn geschikt voor accentverlichting, brede hoeken voor algemene verlichting. De juiste keuze hangt af van de grootte en indeling van de ruimte. Bij LED lijnverlichting zorgen we dat de stralingshoek optimaal aansluit bij de situatie. Zo ontstaat een egale en doeltreffende verlichting.
Gelijkmatigheid
Gelijkmatigheid beschrijft hoe egaal het licht verdeeld is over een ruimte. Een slechte verdeling leidt tot schaduwen en donkere zones. Voor kantoren en magazijnen is goede gelijkmatigheid onmisbaar voor comfort en veiligheid. In onze ontwerpen met Dialux berekenen wij dit zorgvuldig. Zo krijgt u een lichtplan dat zowel praktisch als comfortabel is.
Luminantie
Luminantie meet hoe helder een oppervlak zelf licht uitstraalt of reflecteert. Te hoge waarden kunnen hinderlijk zijn en leiden tot vermoeidheid. Dit begrip speelt daarom een rol in verblindingsberekeningen bij werkplekken. Bij projectverlichting letten wij op de juiste luminantie voor een veilige en aangename werkomgeving. Zo voorkomen we dat licht storend wordt in het dagelijks gebruik.
Reflectiefactoren
Reflectiefactoren laten zien hoeveel licht teruggekaatst wordt door oppervlakken in een ruimte. Witte muren reflecteren veel, donkere oppervlakken juist weinig. Dit wordt meegenomen in lichtberekeningen met Dialux. Zo ontstaat een realistisch beeld van hoe de ruimte daadwerkelijk verlicht zal zijn. Reflectiefactoren zijn daardoor een essentieel onderdeel van elk professioneel lichtplan.
Energie en efficiëntie
Watt (W)
Watt geeft aan hoeveel vermogen een lamp of LED armatuur verbruikt. Het zegt echter niets over de hoeveelheid licht die wordt uitgestraald. LED’s gebruiken vaak minder watt maar leveren meer lumen dan traditionele lampen. Daarom is watt alleen geen goede vergelijkingsmaat. Voor bedrijven blijft het wel belangrijk voor inzicht in energieverbruik en kosten.
Lumen per Watt (lm/W)
Lm/W laat zien hoe efficiënt een lichtbron is. Hoe hoger de waarde, hoe meer licht u krijgt per verbruikte watt. Moderne LED’s halen vaak 120–220 lm/W, waardoor ze veel zuiniger zijn dan conventionele verlichting. Dit maakt ze financieel aantrekkelijk en duurzaam. Bij LED lijnverlichting is dit een belangrijke graadmeter voor kwaliteit.
Voltage
Voltage is de spanning die nodig is om een armatuur te laten werken. In Europa ligt de netspanning meestal tussen 220 en 240 volt. Sommige toepassingen gebruiken laagspanning, bijvoorbeeld 12V of 48V. Het juiste voltage voorkomt storingen en schade. Bij projectverlichting zorgen wij altijd dat de spanning klopt met de gekozen armaturen.
Power Factor (PF)
De Power Factor geeft aan hoe efficiënt opgenomen vermogen wordt benut. Een PF dicht bij 1 betekent dat bijna alle energie naar licht gaat. Een lage waarde veroorzaakt verlies en extra belasting op het net. Voor professionele installaties wordt daarom vaak een PF >0,9 gevraagd. Zo blijft uw LED lijnverlichting stabiel en zuinig in gebruik.
THD (Total Harmonic Distortion)
THD geeft aan hoeveel vervorming een armatuur op het stroomnet veroorzaakt. Een hoge waarde kan storingen opleveren bij andere apparaten. Daarom gelden er strenge normen voor professionele verlichting. Een lage THD staat voor betrouwbaarheid en kwaliteit van de driver. Voor bedrijven is dit essentieel bij de keuze voor duurzame projectverlichting.
Energy label (EPREL-database)
Het energielabel laat zien hoe efficiënt een product is, van A (zeer zuinig) tot G (minder zuinig). Sinds 2021 is de schaal vereenvoudigd zodat producten beter vergelijkbaar zijn. Alle producten worden geregistreerd in de Europese EPREL-database. Dit biedt transparantie voor inkopers en eindgebruikers. Bij de keuze voor een LED armatuur is het energielabel een belangrijke graadmeter.
Levensduur en onderhoud
Levensduur
De levensduur van LED’s wordt uitgedrukt in L- en B-waarden zoals L80B20. Dit laat zien hoeveel licht er na tienduizenden uren nog overblijft. LED’s hebben hierdoor een veel langere levensduur dan traditionele lichtbronnen. Dat betekent minder onderhoud en lagere vervangingskosten. Voor bedrijven is dit een belangrijke reden om te kiezen voor LED lijnverlichting.
Lichtstroombehoud (Maintenance factor)
Lichtstroombehoud geeft aan hoeveel licht er na verloop van tijd beschikbaar blijft. Het wordt beïnvloed door vervuiling, veroudering en kwaliteit van de armatuur. In berekeningen wordt dit altijd meegenomen om realistische resultaten te garanderen. Zonder deze factor zouden ruimtes na jaren te donker worden. In onze Dialux lichtplannen houden we hier standaard rekening mee.
Onderhoudswaarde (Dialux)
De onderhoudswaarde is het berekende luxniveau dat na jaren nog aanwezig is. Dit wordt altijd meegenomen in simulaties met Dialux. Zo weet u zeker dat de ruimte ook op lange termijn voldoet aan de norm. Voor kantoren en industrie zijn hier duidelijke richtlijnen voor. Dit maakt de onderhoudswaarde een belangrijke factor bij duurzaam lichtontwerp.
Inrush current (inschakelstroom)
Bij het inschakelen van LED’s kan de stroom kort veel hoger zijn dan normaal. Dit wordt inrush current genoemd. Als dit niet goed wordt opgevangen, kan de installatie uitvallen. Fabrikanten gebruiken technieken zoals softstart om dit te voorkomen. Voor bedrijven garandeert dit een stabiele werking van hun projectverlichting.
LED noodverlichting
Bij stroomuitval zorgt LED noodverlichting ervoor dat vluchtroutes en nooduitgangen zichtbaar blijven. Dit is wettelijk verplicht in veel gebouwen en essentieel voor de veiligheid. Noodverlichting werkt op een aparte accu zodat deze onafhankelijk van de netspanning blijft functioneren. Bij onze adviezen nemen wij dit altijd mee. Zo bent u verzekerd van een veilige en betrouwbare installatie.
Innovatie en trends
Human Centric Lighting (HCL)
HCL is verlichting die rekening houdt met het bioritme van de mens. Overdag wordt helder en koel licht ingezet om alertheid te stimuleren. ’s Avonds kan dit juist warmer worden om rust te brengen. Dit verbetert welzijn en productiviteit op de werkvloer. Voor bedrijven is HCL een waardevolle aanvulling op moderne LED lijnverlichting.
Dimbaarheid
Dimbaarheid bepaalt of en hoe een armatuur gedimd kan worden. Dit kan via DALI, 1–10V of draadloze technieken zoals Bluetooth en Zigbee. Het maakt verlichting flexibeler en energiezuiniger. Bij moderne projectverlichting wordt dimbaarheid steeds vaker standaard toegepast. Zo past u het licht eenvoudig aan op de situatie.
Stroboscopisch effect (SVM)
Het stroboscopisch effect ontstaat door snelle schommelingen in licht. Hierdoor kunnen bewegende objecten onnatuurlijk of stilstaand lijken. De SVM-waarde geeft dit effect kwantitatief weer. Een lage waarde betekent dat er nauwelijks hinder is. Voor productiehallen en magazijnen is dit belangrijk voor de veiligheid.
Flicker percentage / Flicker index
Flicker beschrijft snelle variaties in lichtintensiteit. Deze zijn soms nauwelijks zichtbaar, maar kunnen toch klachten veroorzaken zoals hoofdpijn of vermoeidheid. Moderne drivers minimaliseren dit effect. Dit verhoogt comfort en gezondheid in werk- en leeromgevingen. Voor bedrijven is flickervrije LED lijnverlichting een steeds belangrijker aandachtspunt.
Veiligheid en betrouwbaarheid
IP-waarde
De IP-waarde geeft aan in hoeverre een armatuur beschermd is tegen stof en vocht. Het bestaat uit twee cijfers: de eerste voor stof, de tweede voor water. Voor een kantoor is IP20 vaak voldoende, terwijl IP65 geschikt is voor stoffige of vochtige ruimtes. Zo weet u zeker dat de armaturen passen bij de omgeving. Bij de keuze van een LED armatuur is dit een belangrijk selectiecriterium.
IK-waarde
De IK-waarde zegt iets over de slagvastheid van de behuizing. De schaal loopt van IK01 (zeer laag) tot IK10 (zeer robuust). In sporthallen of openbare ruimtes is vaak een hoge IK-waarde nodig. Dit voorkomt schade door vandalisme of impact. Zo blijft uw projectverlichting betrouwbaar en duurzaam.
Normeringen
Normeringen zijn officiële richtlijnen en keurmerken die veiligheid en kwaliteit waarborgen. CE geeft aan dat een product voldoet aan Europese eisen, RoHS beperkt schadelijke stoffen en ENEC staat voor onafhankelijke kwaliteitscontrole. Daarnaast gelden in Nederland normen zoals NEN 1010 voor elektrische installaties. Voor werkplekken wordt vaak verwezen naar NEN-EN 12464-1. Door te kiezen voor armaturen met de juiste normeringen bent u verzekerd van kwaliteit en veiligheid.
Conclusie
Met deze encyclopedie heeft u een helder overzicht van de belangrijkste licht technische termen rondom LED lijnverlichting. Of het nu gaat om Kelvin, CRI of IP-waarde, u weet nu beter hoe deze begrippen u helpen bij de keuze voor een LED armatuur of LED module. Voor bedrijven maakt dit het vergelijken van producten en het begrijpen van lichtplannen veel eenvoudiger. Wilt u weten welke termen en waarden voor uw situatie het meest relevant zijn en uw werkomgeving maximaal optimaliseren? Neem dan gerust contact met ons op, wij van Dutch Led adviseren en installeren complete oplossingen in projectverlichting, afgestemd op uw wensen.
