Wat is blindstroom en blindverbruik precies?
Stroom is niet gratis, dus onnodig energie verspillen is gewoon zonde van het geld. Energiekosten besparen begint voor veel bedrijven bij het aanpakken van inefficient stroomverbruik binnen de onderneming.
Dat kan bijvoorbeeld door LED lampen te installeren, elektrische apparaten op tijd uit te zetten, maar zeker ook door te kijken naar de mogelijke aanwezigheid van blindstroom.
Veel ondernemers denken er wellicht niet dagelijks over na, maar blindverbruik kan een stille energieverslinder zijn voor grootverbruikers. Het loont dus zeker de moeite om deze vorm van stroomverspilling tegen te gaan. Maar wat bedoelen we hier nu precies mee?
Wat is blindstroom?
De term ‘blindstroom’ refereert naar stroom die actief wordt afgenomen en door het lokale netwerk heen loopt, maar niet nuttig wordt gebruikt door de aanwezige elektrische apparaten. Blindstroom is feitelijk overtollige energie in de bekabeling welke geen praktische functie kan vervullen.
Wanneer er sprake is van blindstroom, wordt er méér stroom afgenomen dan nodig is om aan de stroombehoefte te voldoen. Een deel van deze stroomafname zal onbruikbaar blijven, omdat het ‘vast zit’ in het netwerk.
Hoewel de apparaten die in het stopcontact zitten weinig last zullen hebben van de aanwezigheid van een kleine hoeveelheid blindstroom, zorgt de extra stroomafname wel voor onnodig hoge kosten op de energierekening. Bovendien wordt het maximale rendement niet uit het beschikbare vermogen gehaald, wat natuurlijk zonde is van de opgewekte energie.
Wat veroorzaakt blindstroom?
Blindstroom ontstaat simpelweg doordat er meer stroom door het netwerk loopt dan er daadwerkelijk wordt gebruikt door de verschillende apparaten. Dat is heel normaal. Hierdoor wordt er als het ware meer stroom naar een apparaat gestuurd dan deze in werkelijkheid verbruikt. Hoe meer apparaten, hoe meer blindstroom.
Het zijn uw apparaten die in veel gevallen zorgen voor het probleem, vooral als deze langdurig ongebruikt aan staan. Na verloop van tijd kan de maximale en minimale spanning van het apparaat uit balans raken met het stroomnet, waardoor deze energie niet langer bruikbaar zal zijn.
De kern van het probleem ligt bij de inefficiëntie in de wisselstroom van uw elektrische apparaten. Normaal loopt deze zo veel mogelijk gelijk met de spanning op het netwerk, maar bij blindstroom is dit dus niet langer het geval.
De bekabeling van uw lokale stroomnetwerk bevat bij blindstroom veel energie die eigenlijk niet kan worden gebruikt. We noemen dit ook wel het ‘blindvermogen’. Samen met het ‘werkelijke vermogen’ (de stroom die daadwerkelijk nodig is om elektrische apparaten te laten functioneren) vormen deze twee elementen het totale stroomverbruik binnen uw lokale netwerk.
Belangrijkste nadelen van blindstroom
- Onnodige stroomkosten: Het belangrijkste nadeel van blindstroom zijn de onnodige extra kosten die u periodiek moet betalen aan uw stroomleverancier.
- Apparaten werken minder goed: Storingen kunnen vaker voorkomen, lampen gaan flikkeren en machines kunnen onregelmatig uitvallen of kracht verliezen. De systemen die elektriciteit nodig hebben zullen uiteindelijk minder lang meegaan. Hierdoor is vervanging sneller nodig, wat ook weer zorgt voor onnodige extra kosten.
- Stroominstallatie slijt sneller: Alles van bekabeling tot aansluitingen zal uiteindelijk lijden onder de overtollige energie die wordt opgeslagen in het lokale netwerk. De bekabeling specifiek wordt extra warm, wat ook weer veiligheidsrisico’s met zich mee brengt.
- Mogelijk brandrisico: Als gevolg van snellere kabelslijtage en overmatige kabelwarmte is er een grotere kans op kortsluiting of vonken vanuit de bekabeling.
- Zwaardere aansluitingen nodig: Door het verlies aan blindstroom is er meer energie nodig die naar de apparaten toe ‘stroomt’. Deze zijn vaak duurder, maar kunnen in sommige gevallen ook onnodig veel hitte produceren.
Blindstroom herkennen met de power factor
Uw elektronische apparaten dragen bij aan de blindstroom in uw lokale stroomnetwerk. Maar hoe kom u er nu achter welke apparaten de grootste boosdoeners zijn van dit probleem? Daar komt de zogenoemde ‘power factor’ bij kijken.
De ‘power factor’ geeft aan hoeveel blindstroom een apparaat precies veroorzaakt. Alle elektronische apparaten hebben een unieke power factor, welke veelal wordt aangegeven door de fabrikant.
Deze factor wordt aangegeven per apparaat met een specifiek getal. Het streven is om zo dicht mogelijk richting het getal 1 te komen: de volledige harmonische balans tussen wisselstroom en spanning. Hier tegenover staat een volledige onbalans, met een power factor van 0,5.
Wellicht weet u nog wel dat er vroeger bij wiskunde werd gesproken over de Cosinus. Als we de onbalans tussen de wisselstroom en spanning van uw apparaat willen aanduiden, gebruiken we deze term ook: de aanduiding voor de power factor is Cosφ (Cosinus-phi, ook wel arbeidsfactor genoemd).
Een Cosφ van 1 is perfect: dit is wat u wil bereiken! Maar natuurlijk leven we niet een perfecte wereld. De ideale elektrische apparatuur zal de Cosφ waarde van 1 zo dicht mogelijk benaderen.
Om een voorbeeld te schetsen: de LED TL verlichting van Dutch LED Projects heeft een Cosφ waarde van gemiddeld 0,97. Vergelijk dit met een conventionele TL-buis, welke een Cosφ waarde van 0,6 heeft. Het moge duidelijk zijn welke verlichting de voorkeur heeft om blindstroom te voorkomen.
Zo voorkomt u blindstroom
Om blindstroom te voorkomen moet u er eerst achter zien te komen dat er überhaupt sprake is van blindverbruik. In principe zal de energiemeter de afname van blindverbruik kunnen oppikken. Hierdoor kunt u precies inzien hoeveel blindstroom er in welke periode aanwezig is geweest.
Uw energieleverancier zet op elke rekening de mate van blindstroom onder de noemer Kilovolt Ampère (KVArh). Ook wordt er aangegeven hoeveel u hiervoor heeft betaald (of nog moet betalen). Deze kostenpost gaat dus over de hoeveelheid stroom die onnodig is afgenomen.
Neem nooit alleen de laatste KVArh waarde, maar pak een gemiddelde over een jaar of zelfs meerdere jaren. Dit zal u het beste inzicht geven over de hoeveelheid blindstroom die u onnodig betaald. Deze kan namelijk per periode sterk verschillen.
Is er geen blindstroom of slechts een kleine kostenpost? De kans is groot dat het daadwerkelijke blindverbruik vele malen hoger ligt. Het is daarom aan te raden om metingen te verrichten om een realistischer beeld te verkrijgen. Een energie-expert kan voor u specialistische metingen verrichten.
Met de kennis van de metingen kunt u apparaten vervangen (bv. zuinige verlichting) en onderhoud plegen aan onder meer stroombekabeling en aansluitingen. Zo voorkomt u stap voor stap dat er onnodige blindstroom aanwezig blijft in uw netwerk.
Blindstroom en blindverbruik tegengaan
Het stoppen van blindverbruik kan een langdurig proces zijn waarin het vervangen van oude apparatuur en bekabeling centraal staat. Hoewel dit vaak een kostbare investering kan zijn, zal het op lange termijn enorm veel geld kunnen helpen besparen.
Naast het voorkomen van blindverbruik kan zuinige LED verlichting met een hoge power factor bijvoorbeeld ook stukken langer mee gaan dan oude TL buizen. Uw apparatuur verliest door de afwezigheid van blindstroom minder snel kracht en zal hierdoor productiefouten voorkomen.
Wil u meer leren over het tegengaan van blindstroom, het belang van de power factor, of het herkennen van blindverbruik? Een expert van Dutch LED Projects kan u praktische tips en adviezen geven om dit soort problemen in de toekomst zo veel mogelijk tegen te gaan: